Inzichten in Klimaatactie: CO₂-compensatie - een essentieel onderdeel van holistische klimaatstrategieën

CO₂-compensatie - een essentieel onderdeel van holistische klimaatstrategieën

Inzichten in Klimaatactie door Emilien Hoet, Hoofd ClimatePartner UK. Vertaald door Willemijn Koopman 

Het algemene klimaatbewustzijn is het afgelopen jaar sterk toegenomen. Politici en werkgevers hebben zich er eindelijk toe kunnen zetten strengere richtlijnen voor klimaatactie vast te stellen – in de EU, het VK en zelfs in de VS. Uit onze enquête van 2020 onder onze klanten blijkt dat bedrijven moedige toezeggingen doen in de richting van Net Zero als onderdeel van krachtige klimaatstrategieën. Consumenten zien ook duidelijk het belang in van klimaatactie in hun dagelijks leven – een bevinding die wordt benadrukt in ons recente klimaatbewustzijnsrapport.

Dit is bemoedigend nieuws, aangezien we zoveel mogelijk bewustzijn en betrokkenheid nodig hebben om klimaatverandering aan te pakken. Interessant is dat het groeiende bewustzijn van klimaatactie ook samenvalt met debatten rondom CO₂-compensatie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De kwestie wordt in het openbaar besproken, waarbij veel partijen meerdere vragen stellen over, en een breed spectrum aan meningen aanbieden, rondom het concept van CO₂-compensatie en wat ermee kan worden bereikt. Het is duidelijk dat de verwachtingen goed moeten worden gemanaged, op een transparante en bondige manier.

Die hiërarchie van groene investeringen

Inzicht in de impact van CO₂-compensatie en wat ermee kan worden bereikt kan helpen om de best mogelijke manieren te bepalen om de doeltreffendheid ervan te vergroten binnen strategieën voor klimaatactie. Eén punt is duidelijk: naast investeringen in compensaties moeten bedrijven ook altijd investeringen in reducties overwegen.

Overschakelen op een elektrisch wagenpark, groene energie inkopen, meer betalen voor een CO₂-arme grondstof en energie-efficiëntiemaatregelen doorvoeren zijn allemaal voorbeelden van investeringen waar bedrijven vandaag al werk van kunnen maken. Als een bedrijf beperkt budget heeft, moeten reductiemaatregelen altijd voorrang krijgen op andere maatregelen. Maar als een organisatie zich zowel reducerende als compenserende maatregelen kan veroorloven, dan mag dit geen of/of-situatie zijn. We bevinden ons in een klimaatcrisis, en bij het aanpakken van crises moeten we voor elke oplossing zoveel mogelijk geld en middelen mobiliseren.

De meeste initiatieven om de CO₂-uitstoot te verminderen maken deel uit van een langetermijnstrategie en zijn moeilijk om onmiddellijk in te investeren. Vaak moet een bedrijf met zijn supply chain of diverse andere belanghebbenden samenwerken en het bedrijfsmodel heroverwegen volgens de principes van de circulaire economie. Het kan zelfs nodig zijn de klanten van een bedrijf aan te sporen om hun gedrag te veranderen en er is vaak brancheoverschrijdende samenwerking voor nodig. Geen van deze omschakelingsinspanningen kan snel worden geïmplementeerd, en op weinig ervan heeft een bedrijf directe invloed. Het kan een moeizaam en langdurig proces zijn.

Compensatie is daarom vaak de enige onmiddellijke maatregel die bedrijven vandaag kunnen nemen. Het is niet drastisch, maar vaak wel genoeg voor een bedrijf om aan een holistische klimaatstrategie en duurzaamheidsreis zonder retourticket te beginnen. Ons “CO₂-budget” zal waarschijnlijk in minder dan 7 jaar zijn uitgeput. Daarom moeten we nu handelen en grootschalige financiering voor meerdere oplossingen inzetten.

Communicatie-uitdagingen

Er bestaan CO₂-compensatieprojecten met verschillende technologieën, in verschillende landen, die verschillende klimaatuitdagingen aanpakken. Als ze robuust en van hoge kwaliteit zijn, zijn ze door een derde partij gecertificeerd voor het vermijden, verminderen of verwijderen van CO₂-emissies uit de atmosfeer, worden ze regelmatig gecontroleerd en voldoen ze aan een strenge norm die is opgesteld door een groep van ngo’s, wetenschappers en deskundigen.

Ondanks verschillen in projecttypes hebben ze allemaal één ding gemeen: omdat ze CO₂-uitstoot besparen, kunnen bedrijven die dat helpen realiseren door te investeren, hun eigen uitstoot in evenwicht brengen.

Emilien Hoet, hoofd van ClimatePartner UK, ziet de motieven van bedrijven om dit principe voor hun marketingdoeleinden te gebruiken als de oorsprong van veel misvattingen rondom compensatie:

“Wat sommige partijen lijkt te irriteren is vooral dat bedrijven claims mogen maken op basis van investeringen in compensaties. Maar dat is nu juist de reden waarom investeringen überhaupt gerechtvaardigd kunnen worden en in de directiekamer kunnen worden afgetekend. Veel van deze financieringen zouden misschien niet eens overwogen worden als er geen marketingclaims gemaakt konden worden.”

Realistisch gezien zouden bedrijven die kunnen investeren in compenserende maatregelen maar er vervolgens niet over kunnen praten, waarschijnlijk gewoon de moeite niet nemen. Maar zelfs als marketingmogelijkheden de enige drijfveren zouden zijn voor de klimaatstrategie van een bedrijf, dan gaat het nog om een strategie met concrete maatregelen, gevalideerde impact en gunstige effecten op het klimaat.

Hoet voegt daaraan toe: “Ik sprak onlangs met een bedrijf dat een grote compensatiecampagne voor hun bezorgingen had gepland (naast het verstrekken van subsidies voor hun bezorgers om over te stappen op elektrische en CO₂-arme voertuigen), maar dat uiteindelijk toch besloot om de investering helemaal op te schorten uit angst om te worden beschuldigd van greenwashing. Wat uiteindelijk gebeurde was dat er helemaal niet werd geïnvesteerd.”

Het is ook belangrijk om op te merken dat regelmatige berekeningen van de CO₂-voetafdruk en de daar bijkomende compensatie nodig zijn om emissies te verminderen. Als ze niet reduceren en alleen hun uitstoot blijven compenseren, zullen ze terecht worden beschuldigd van greenwashing en zullen ze snel moeten ingrijpen. Door publiekelijk te verklaren dat zij “klimaatneutraal” zijn of “klimaatneutrale producten” verkopen, worden deze bedrijven op hun verantwoordelijkheid aangesproken.

De wetenschap

Het IPCC stelt dat “als de mondiale temperatuur tijdelijk de 1,5°C overschrijdt, CO₂-verwijdering (CDR) nodig zou zijn om de atmosferische concentratie van CO₂ te verminderen en de mondiale temperatuur weer omlaag te brengen”.

Zelfs als we uitgaan van optimistische doelstellingen en toezeggingen van regeringen en bedrijven over de hele wereld, zijn we nog steeds op weg naar ver boven de 2°C opwarming op dit moment. We zitten nu al op een gevaarlijke 1,2°C opwarming van de aarde boven het pre-industriële niveau.

Dit betekent dat het, op dit moment, zonder CO₂-verwijdering niet mogelijk is om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. We hebben deze categorie van CO₂-compensatie (CO₂-verwijdering) nodig om het noodzakelijke klimaatevenwicht te bereiken. Bedrijven die CO₂-verwijdering financieren, helpen met innovatie en zorgen ervoor dat we allemaal naar Net Zero kunnen.

Het Science Based Targets Initiative (SBTi) stelt ook: “Bedrijven die van plan zijn om Net Zero te bereiken met een grotere afhankelijkheid van CO₂-verwijdering zijn verplicht om extra CO₂-compensatieprojecten te steunen die de vroege ontwikkeling (van verwijderingsmethoden, red.) ondersteunt en meer verantwoording aflegt” Het is geen kwestie van wachten tot alle reducties zijn voltooid voordat met de compensatie moet worden begonnen.

Hoewel de raadpleging over een officiële Net Zero-norm nog gaande is, heeft de SBTi eind 2020 het meest ambitieuze traject naar Net Zero aangemerkt als een aanbeveling om de emissies van vandaag te compenseren naarmate ze worden verminderd en uiteindelijk geneutraliseerd.

Het SBTi maakt een onderscheid tussen CO₂-compensatieprojecten die koolstof vermijden of verminderen (compensatie) en verwijderen (neutralisatie). Het eerste is facultatief, maar wordt aanbevolen als het financieel haalbaar is.

Academici van de Universiteit van Oxford die onderzochten hoe we tot Net Zero kunnen komen, bevelen ook compensatie aan in combinatie met reducties. Zij schetsen een illustratieve aanpak van een compensatieportefeuille die op Net Zero is afgestemd. Dit omvat projecten die voorkomen dat broeikasgassen in de atmosfeer terechtkomen (b.v. bescherming van bossen), die CO₂ verminderen (b.v. schone kooktoestellen) en die CO₂ volledig verwijderen (b.v. bebossing, directe opvang uit de lucht).

Conclusie

Alle doeltreffende oplossingen die momenteel beschikbaar zijn moeten worden ingezet om de klimaatcrisis waarin we ons bevinden te bestrijden; dit omvat ook CO₂-compensatie. Dit moet correct gebeuren en volgens de hoogste kwaliteitsnormen. Bovendien moet het niet worden gezien als een op zichzelf staande oplossing, maar als een belangrijk onderdeel van een holistische klimaatstrategie dat zich richt op duidelijke, traceerbare en blijvende reductie- en vermijdingseffecten.

Dit is waar verwachtingsmanagement een belangrijke rol speelt. Bedrijven die compensatie ondersteunen, moeten duidelijk maken welke rol die compensatie speelt binnen hun bredere strategie voor klimaatactie. Zij moeten ook op transparante wijze verslag uitbrengen over de impact en de effecten, zodat het publiek een volledig inzicht krijgt in het proces en de resultaten.