Klimaatverandering
Definitie van klimaatverandering
Wat is klimaatverandering? Eenvoudig gezegd; klimaatverandering verwijst naar de algehele afkoeling of opwarming van het klimaat op aarde gedurende een lange periode.
Volgens de World Meteorological Organization (WMO) worden klimaatgegevens altijd bijgehouden tijdens een periode van minimaal 30 jaar. Observatie gedurende een lange periode betekent dat er opwaartse of neerwaartse schommelingen kunnen optreden. Dit in tegenstelling tot het weer, dat wordt waargenomen over korte perioden van bijvoorbeeld uren of dagen.
Klimaatverandering laat de verandering op de lange termijn zien via factoren zoals temperatuur, neerslag en oceaanstromingen. Het beïnvloedt het hele ecosysteem: veranderingen in de circulatie van de atmosfeer, stijgende oceaantemperaturen, veranderingen in de neerslagverdeling, smeltende ijskappen, stijgende zeespiegel, verschuivende vegetatiezones en het uitsterven van soorten zijn voorbeelden van klimaatveranderingen.
Wat veroorzaakt klimaatverandering?
In de loop der tijd zijn er verschillende veranderingen geweest in het klimaat van onze planeet. De temperatuurstijging van de afgelopen 200 jaar vindt echter sneller plaats dan alles wat daarvoor gebeurde. Deze snelle verandering kan niet worden verklaard door natuurlijke processen; de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde is menselijke activiteit. Door de verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen en olie, maar ook door veranderingen in landgebruik, en ontbossing die daarvan het gevolg is, komen enorme hoeveelheden broeikasgassen vrij. De gassen hopen zich op in de atmosfeer van de aarde en zorgen er door het broeikaseffect voor dat het klimaat opwarmt.
Klimaatverandering en opwarming van de aarde
De opwarming van de aarde is één aspect van de grotere veranderingen in het klimaat. Sinds het begin van de industriële revolutie aan het eind van de 18e eeuw is de gemiddelde temperatuur wereldwijd met meer dan 1 °C gestegen. Tweederde van deze opwarming heeft plaatsgevonden sinds het midden van de jaren zeventig en elk daaropvolgend decennium is warmer geweest dan het voorafgaande. Alarmerend genoeg is het effect nóg extremer in het noordpoolgebied, waar het zee-ijs aanzienlijk afneemt.
Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering?
Het klimaat is een complex systeem en niemand kan precies voorspellen wat er gaat gebeuren als broeikasgassen in grote hoeveelheden blijven vrijkomen. De prognose voor het passeren van het omslagpunt is echter duidelijk. Het veroorzaakt verdere klimaatveranderingen met onomkeerbare gevolgen.
Door onze manier van leven en onze consumptiepatronen komen er grote hoeveelheden broeikasgassen zoals kooldioxide, methaan en stikstofoxide vrij in de atmosfeer. Voorbeelden van deze emissiebronnen zijn industriële processen, land- en bosbouw, transport en energieproductie. Als gevolg daarvan blijft de gemiddelde temperatuur wereldwijd stijgen.
Natuurlijk warmt niet alleen het land op, maar ook de oceanen, en de toegenomen verdamping heeft nog meer gevolgen. De zeespiegel stijgt door het smelten van de poolkappen en gletsjers. Uiteindelijk zullen hele stukken land onder water komen te staan en onbewoonbaar worden voor mens en dier. Een kwart van het noordelijk halfrond is bedekt met permafrost, maar als dit eeuwige ijs ontdooit, komen de opgeslagen broeikasgassen vrij in de atmosfeer.
Als het klimaat blijft veranderen, neemt extreem weer over de hele wereld toe en komen lange periodes van droogte of overstromingen frequenter voor. De landbouwsector zal steeds meer bedreigd worden, wat gevolgen heeft voor de bestaansmiddelen en voedselvoorziening. De gevolgen van klimaatverandering treffen uiteindelijk iedereen, maar de gevolgen zijn nú al voelbaar.
Aanpassing aan klimaatverandering
Klimaatverandering is een bedreiging voor al het leven op aarde. Daarom is het zo belangrijk dat de doelstellingen van het Parijsakkoord worden gehaald en dat de wereldwijde temperatuurstijging wordt beperkt tot 2 °C boven het pre-industriële niveau, liefst tot slechts 1,5 °C. Maar naast het beperken van de opwarming van de aarde om deze doelstelling te halen, moeten we ons ook aanpassen aan de onomkeerbare gevolgen. Met maatregelen die het aanpassingsproces ondersteunen en tegelijk de uitstoot verminderen. Denk aan goed geïsoleerde gebouwen die de hittestress in de zomer verminderen, energieverbruik minimaliseren en zo uitstoot vermijden. Je moet klimaatactie dus ook in economische termen bekijken: hoe langer en meer klimaatverandering voortschrijdt, hoe duurder de maatregelen worden die we moeten treffen om ons aan de gevolgen aan te passen. Om bij te dragen aan de wereldwijde inspanningen voor klimaatactie, moeten deze maatregelen bovendien worden gekoppeld aan investeringen in klimaatprojecten die de uitstoot over de hele wereld verlagen of voorkomen.
Hoe kunnen we onze impact op de klimaatverandering verminderen?
Bedrijven en particulieren kunnen beginnen met het berekenen van hun CO2-voetafdruk om te bepalen waar hun uitstoot vandaan komt. Op basis daarvan kunnen maatregelen worden genomen om emissies te verminderen en te vermijden. Het belangrijkste is dat landen, bedrijven en personen allemaal hun steentje bijdragen en erkennen dat dit een ongekende en veranderende situatie is. Het klimaat moet men nauwlettend in de gaten blijven houden, de wetenschap moet zich blijven ontwikkelen en onze inzet moet zich blijvend aanpassen.
Leer meer over hoe actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan met de ClimatePartner Academy.