De term "klimaatneutraal" als stopgezet model? 

Een opiniestuk van Moritz Lehmkuhl, oprichter en CEO van ClimatePartner

Hele steden willen klimaatneutraal worden, regeringen hebben ambitieuze klimaatneutrale doelen gesteld, evenementen moeten klimaatneutraal worden en steeds meer bedrijven zijn op weg naar net zero.

Maar wat betekent 'klimaatneutraal' eigenlijk en hoe kan deze 'klimaatneutraliteit' worden bereikt? De term is bedacht door verschillende wetenschappers en instellingen zoals het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) en werd al in 1997 opgenomen in het Kyoto-protocol. Het Europees Parlement definieert klimaatneutraliteit bijvoorbeeld als volgt: Klimaatneutraliteit betekent een evenwicht vinden tussen CO₂-emissies en de opname van CO₂ uit de atmosfeer en dit opslaan. Zoals in bossen, bodems en oceanen of andere reservoirs.

Er zijn ook technologieën die emissies niet alleen vasthouden, maar ook verminderen, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen. Of er worden klimaatprojecten gebruikt die ook sociale voordelen opleveren, zoals het gebruik van schone kooktoestellen. We hebben dus ook technische innovaties nodig en vooral veel inzet van bedrijven en consumenten om onze emissies in het algemeen te verminderen.

Bedrijven spelen hierin een doorslaggevende rol. Zonder hun inzet om klimaatbescherming als een vrijwillig onderdeel van hun bedrijfsstrategie te integreren, zullen we niet snel genoeg zijn om de doelstelling van 1,5 graad te halen.

Maar waarom worden bedrijven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld steden met een vergelijkbare doelstelling, steeds meer bekritiseerd juist vanwege deze betrokkenheid? Ik kan alleen maar speculeren. Met ClimatePartner ondersteunen wij al ongeveer 20 jaar bedrijven bij het opzetten van klimaatstrategieën. Net zoals de wetenschap nieuwe bevindingen over klimaatverandering deelt, ontwikkelen ook wij ons voortdurend in het proces. Nadat ClimatePartner begon als een puur adviesbureau, is het compenseren van emissies door het financieren van klimaatprojecten de afgelopen jaren steeds relevanter geworden. Tegenwoordig omvat ons bedrijfsmodel echter veel andere aspecten. We berekenen de CO₂-voetafdruk van bedrijven en producten, adviseren over de implementatie van reducties en helpen hen om op wetenschappelijke basis reductiedoelstellingen voor de lange termijn te ontwikkelen. En de impuls hiervoor komt van twee kanten: Niet alleen benaderen we bedrijven hiermee, maar de bedrijven zelf delen ook hun gedachten en eisen met ons. Het idee dat bedrijven alleen geïnteresseerd zijn in greenwashing hoor je veelvuldig, maar is in mijn ervaring ongegrond.

De term 'klimaatneutraal' is de laatste jaren steeds meer een trend geworden. In feite is het nog steeds correct en beschrijft het beter dan welke andere term dan ook wat bedrijven doen om duurzamer te opereren. Toch is het te generiek gebruikt, zijn er verschillende normen gehanteerd voor het gebruik van de term en is er niet altijd voldoende informatie gegeven over de achtergronden van hoe klimaatneutraliteit in elk geval is bereikt. Consumenten snappen het daarom niet meer.

De term is ondoorzichtig geworden en het is lastig af te leiden of en welke emissies voor een product zijn gecompenseerd, of er ook reducties zijn doorgevoerd en of een bedrijf een klimaatbeschermingsstrategie op de lange termijn nastreeft of deze alleen toepast op afzonderlijke producten.

In 2019 is het project ISO-14068 gestart om precies deze kwestie aan te pakken: de definitie van internationaal toepasbare eisen en principes die moeten worden aangetoond bij het gebruik van de term 'klimaatneutraliteit'. Het project heeft de reguliere termijn van drie jaar echter al overschreden en de publicatie van de resultaten is herhaaldelijk uitgesteld - de laatste keer van eind 2023 naar begin 2024. Bindende definities en regels ontbreken dus nog steeds. 

Bij ClimatePartner zijn we ervan overtuigd dat transparantie de sleutel is. Ons label, dat wij beschikbaar stellen aan bedrijven voor communicatiedoeleinden, bevatten links en QR-codes die transparant inzicht geven in de vrijwillige inzet voor klimaatbescherming.

Sinds april zijn we zelfs nog een stap verder gegaan en eisen we meer van zowel de bedrijven die met ons samenwerken als de consumenten op het gebied van klimaatbescherming: we stappen af van ons vorige 'klimaatneutrale' label, dat na een overgangsperiode vervalt, en zullen in de toekomst labels aanbieden die niet langer op claims zijn gebaseerd. Gebruikers van het label ClimatePartner gecertificeerd bevestigen daarmee dat ze niet alleen klimaatprojecten financieren, maar ook al aantoonbaar reducties hebben doorgevoerd en zichzelf reductiedoelen voor de lange termijn hebben gesteld. De exacte details zijn te vinden op de klimaat-ID pagina voor het betreffende product of bedrijf. Het andere label Financiële klimaatbijdrage kan worden gebruikt door bedrijven die nog aan het begin staan van hun reis naar klimaatbescherming en die investeren in klimaatprojecten nadat ze hun CO₂-voetafdruk hebben berekend. Ons kernlabel ClimatePartner gecertificeerd vraagt meer van bedrijven, maar ook van consumenten: zij krijgen meer en meer keuze te kiezen voor duurzamere aankopen en dus duurzamer gedrag.